Πως επηρεάζεται το παιδί από την σχέση των γονιών?

Ένα σημαντικό ψυχοκοινωνικό θέμα της εποχής μας είναι o σημαντικός ρόλος που παίζει η ποιοτική σχέση του ζευγαριού που έχει αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, στη διαμόρφωση της ψυχολογικής τους υγείας, ισορροπίας και ανάπτυξης.

Η ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού παίζει καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της ζωής των παιδιών, της ψυχολογικής, κοινωνικής, πνευματικής, σωματικής τους εξέλιξης. Καλό θα ήταν λοιπόν να προβληματιστεί το ζευγάρι πολύ πριν κάνει παιδιά, ακόμα και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και  μετά την απόκτηση του πρώτου παιδιού και των υπολοίπων που θα ακολουθήσουν.

Η ανάληψη της «Γονεϊκής Ταυτότητας» προϋποθέτει όχι μόνο την ικανότητα της αναπαραγωγής, αλλά και την ικανότητα, τη διάθεση, την απόφαση να το μεγαλώσεις σωματικά, ψυχολογικά, κοινωνικά, πνευματικά, και να το διαπαιδαγωγήσεις ισορροπημένα.

Η σωστή διαπαιδαγώγηση εξαρτάται αρχικά από την πρόθεση των ατόμων που αποτελούν το ζευγάρι να δουλέψουν σκληρά πάνω στην επικοινωνία τους, στο μοίρασμα των διαφόρων ρόλων και υποχρεώσεων, στις παραχωρήσεις που κάνει ο ένας για τον άλλο, στην εξέλιξη της ατομικής και κοινής τους ζωής, στην συγχώρεση λαθών και στα μαθήματα που πρέπει να παίρνουν ο ένας από τον άλλο και οι δυο από τα παιδιά τους.

Αξίζει να αναφερθεί μια πολύ σημαντική μελέτη του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Harvard (Harvard Graduate School of Education) από μία ομάδα διακεκριμένων ψυχολόγων, η οποία αναφέρει ότι το μεγάλωμα και η σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, καθώς και η ποιοτική σχέση του ζευγαριού, καθορίζουν τη συμπεριφορά, ψυχολογική ανάπτυξη, ισορροπία και εξέλιξή τους.

Έτσι τα παιδιά που οι γονείς τους είχαν μια «δύσκολη επικοινωνιακά σχέση», δεν είχαν διάλογο μεταξύ τους, ασκούσαν αρνητική αλληλοκριτική και κάθε είδους βία & υπήρχε γονεϊκή απουσία, ψυχολογική ή/και σωματική, παρουσίαζαν δύο φορές περισσότερο από άλλα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα:

• Αυξημένη αίσθηση έλλειψης αυτοπεποίθησης
• Αισθήματα ανασφάλειας
• Μη προσαρμοστικότητα στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον
• Υψηλό άγχος
• Αρνητικό τρόπο σκέψης
• Υπερκινητικότητα, Διάσπαση Προσοχής, Νευρικότητα
• Αυξημένη αντικοινωνική συμπεριφορά ή και  ανάγκη εξάσκησης βίας στον εαυτό και στους άλλους
• Ψυχοσωματικά προβλήματα.
• Επομένως η συμπεριφορά του ζευγαριού επηρεάζει τη μετέπειτα εξωτερική συμπεριφορά των παιδιών (ικανότητα κοινωνικοποίησης, τοποθέτηση και ικανότητα πραγματοποίησης στόχων κ.τ.λ.) αλλά και τα εσωτερικά ψυχολογικά,  συναισθήματα ασφάλειας, ηρεμίας, σταθερότητας, αυτοπεποίθησης και ισορροπίας του.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Εκτός από την κληρονομικότητα (περίπου 40%), την προσωπική προδιάθεση (περίπου 40%), καθώς και διάφορες εξωτερικές κοινωνικές συνθήκες (περίπου 20%) παράγοντες  ανάπτυξης θεωρούνται επίσης:

1. Η ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού πριν αποφασίσουν να κάνουν παιδιά.  Μια ουσιαστική σχέση όπου τα δυο άτομα έχουν έρθει κοντά, μαζί, σαν δυο ολοκληρωμένες αυτοδύναμες οντότητες και έχουν καταστήσει τους εαυτούς τους «κοινωνούς» σε μια “κοινή” προσπάθεια εξέλιξης, ολοκλήρωσης, δημιουργίας. Ένα τέτοιο ζευγάρι που έχει μια ψυχοκοινωνικά ισορροπημένη σχέση, καλή επικοινωνία και με προοπτική εξέλιξης έχει τη δυνατότητα να πάρει συνειδητά την απόφαση να φέρει στον κόσμο ένα παιδί.
2. Η συνειδητοποίηση της περιόδου μετά τον ερχομό του πρώτου παιδιού, όπου οι σύζυγοι μεταβάλλονται σε γονείς και ο γάμος σε οικογένεια. Είναι μια δύσκολη μεταβατική φάση στη ζωή του ζευγαριού, καθώς προκύπτουν νέα συναισθήματα, άγχη, νέες εντάσεις, αλλά πολύ σημαντική για τη μελλοντική εξέλιξη των παιδιών.
3. Η γονεϊκότητα παίζει πολύτιμο ρόλο στην προσωπική και κοινωνική εξέλιξη των ατόμων που αποτελούν το ζευγάρι. Οι νέοι γονείς καλούνται να προσαρμοστούν και να κάνουν «θυσίες» για χάρη των παιδιών τους.

Μια ακόμα σημαντική έρευνα πραγματοποιήθηκε σε χώρες της Ευρώπης (και της Ελλάδας), γύρω από θέματα οικογενειακής θεραπείας, από τους ψυχολόγους, ερευνητές του Πανεπιστημίου Cambridge, Goldberg και Michaels. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή: “Οι άντρες και γυναίκες που ήταν ικανοποιημένοι από τον εαυτό τους και τη σχέση με το σύντροφό τους,  πριν αλλά και μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού, είχαν την δυνατότητα να μεγαλώσουν δύο φορές πιο ισορροπημένα και ψυχικά υγιή παιδιά.”

Τέλος, τα παιδιά ζουν και εξελίσσονται με το δικό μας παράδειγμα ζωής και πράξης και όχι μόνο με τα λόγια μας. Εάν θέλουμε να τα βοηθήσουμε και να τα εμπνεύσουμε, ώστε να γίνουν ολοκληρωμένα, ώριμα, ψυχικά και κοινωνικά προσαρμοσμένα, ικανά, δημιουργικά άτομα, πρέπει να αρχίσουμε με το να βοηθάμε, υποστηρίζουμε και να εμπνέουμε εμάς  τους ίδιους καθημερινά.